Экспозиция, которая находится в этой комнате, посвящена образованию района и школы. Есть мнение, что впервые школа появилась в Зельве в начале 16ст. Наиболее точные сведения о школе относятся к 1639г., когда Габриэль Шмит основал резиденцию монашеского ордена пиаров и открыл школу по образцу иезуитских. В ней учили латинский язык, риторику. Учеба в школе была бесплатной. Просуществовала школа до конца XVIII в. Только в 1860г. в Зельве было открыто народное училище. Кроме народных училищ, особенно с конца XIX в., на территории Зельвенщины преимущественно открывались церковно-приходские школы. В экспозиции музея представлена выписка из церковной книги, сделанная Татариным Серафимом Лукьянович. Особенно нас интересует число детей, обучавшихся при церкви. Так в 1861 г. в Островском приходе проживало более 1300 человек, в школе учились только 32 мальчика. В те времена дети учились писать на грифильных досках, так как тетради стоили очень дорого. Такую доску вы увидите в экспонатах музея. С особенностями орфографии и правописания середины XIX в. можно познакомиться, если прочесть указ императора Александра II. Этим документом освобождается от рекрутской повинности горнист Елецкого полка Огородник Мирослав Антонович, который был ранен в левую руку во время русско-турецкой войны и комиссован из-за ампутации руки. Есть на нашей выставке и книги: история Западной Европы XVII - XVIII в., произведения Жюля Верна, Толстого, Достоевского. Время их издания 19 - начало 20 в. Книги религиозного содержания. Интересный учебник по русской грамматике, по своим размерам он значительно меньше, чем наши сегодняшние учебники. Наверное, и сегодня многие ученики с удовольствием получили бы такой похвальный лист, который в 1918г. получила Жук Людмила. Представлено на нашей выставке и свидетельство об окончании начальной школы Савченко Михаилом Андреевичем. Детство его прошло в Витебске. Там он закончил начальную школу. Среди предметов, которые он изучал: география, арифметика, алгебра и даже обществоведение. Среди экспонатов музея протоколы приказов педагогических советов Островской восьмилетней школы. Читая протоколы, узнаешь, что ученикам в 50-ые годы, которые совсем не успевали по предметам, часто давалось задание на летние каникулы, это было распространенное явление. Причина неуспеваемости в то время была следующая - дети помогали родителям по домашнему хозяйству, пасли с ранней весны до поздней осени домашний скот: коров, свиней, гусей. Дневник 1949г. Современным ученикам нужно только поучиться, как правильно его заполнять. Зельвенцы много выписывали центральных газет. Неслучайно к нам в музей попали номера газет "Известия" и "Труд", в которых отражаются события, связанные со смертью Сталина, Брежнева, Андропова. После окончания Великой Отечественной войны происходит быстрый рост школ, их было открыто 42. Каждая деревня имела школу и карта района и эго отражает. Посмотрите на снимок. Вы видите учеников Островской школы со своим учителем. Обратите внимание на одежду и обувь: домотканые свитеры, ситцевые юбки, лапти, ходоки (совсем непохожи на современных учеников, но с большой жаждой знаний). По книжкам "Грамматика белорусского языка" (1953), "Правописание белорусского орфографии и пунктуации" (1959) можно проводить исследования по изменениям в белорусском правописании, который был осуществлен в конце 50-х гг. Плакат с социалистическими обязательствами, принят в начале 80-ых годов, раскрывает все направления деятельности школ. В музее находится большое количество фотографий. Это педагогические коллективы школ, учителя, которые работали на ниве образования в Зельвенском районе. Среди них заведующие отделом образования: Зайцев Василий Семёнович, Лизунов Анатолий Петрович, Давиденя Михаил Иванович. Фотографии, посвященные школе №3 - учителям и ученикам. Выставка "Победители и призеры республиканских и областных олимпиад школы №3". Большое внимание в системе воспитания советского периода уделялось общественным организациям и движениям. Комсомольские и пионерские, октябрятские значки, знаки, которые выдавались тем, кто выполнял нормы ГТО (готов к труду и обороне), отличникам учебы - все расположено в экспозиции. Ученики, которые нарушали дисциплину, могли оказаться на страницах настенной сатирической газеты "Ёжик". Представлены на выставке почетные грамоты, которые получила за свою педагогическую деятельность учительница нашей школы Генюш Ирина Владимировна. Фотография, где учительница вместе со своей ученицей Рак Маргаритой, первым победителем школы на республиканской олимпиаде по белорусскому языку. Делегатом Второго Всебелорусского съезда учителей была педагог школы Хлопонина Ирина Романовна. Символический ключ, посвященный открытию в 1991 году школы №3. Фотографии учащихся выпускных 11-х кл. школы с первого до последнего выпуска. В следующей комнате мы старались показать класс 60-70-ых годов ХХст. Школьная доска, парта, учительский стол, обязательно портрет Ленина, напоминают нам класс того времени. Так как мы не нашли парту 60-ых годов, разместили учебную картину, отражающую класс начала прошлого века. В экспозиции музея представлена учебная картина, отражающая класс начала XX в. Такие учебные классы , с незначительными изменениями, существовали и в середине ХХв. Следующая картина показывает, что любимым занятием учеников во время летних каникул, было чтение книг. В классе обязательно находились методические наработки учителей. Планы праздничных мероприятий. Методические разработки предметных недель русского языка, истории созданные учителями Угриньской восьмилетней школы находятся в нашей экспозиции. Учебное место ученика - парта. Папка, чернильница, ручка, счеты, копировальная бумага. Можно даже самому попробовать писать. Дневники ученика, с 6 по 11 класс. Только можно порадоваться тем оценкам, которые получал Юшневич Алексей. Учился на отлично. Тетради. Среди них интерес вызывает тетрадь сочинений 1976 года. Все сочинения занимают от трех до пяти листов. Никакой помощи интернета. Обязательно в классной комнате находилась Конституция Советского Союза, работы В.И. Ленина. Значительное место отводилось пионерскому уголку. Он расположен и у нас. Вступая в ряды Всесоюзной пионерской организации, ученики давали клятву. Пионерский отряд носил имя пионера-героя. Это мог быть отряд имени Марата Казея, Зины Портновой, Павлика Морозова, Володи Дубинина, Коли Гойшика ... Биографию героя, имя которого носил отряд, пионеры знали досконально. Пионеры участвовали в различных акциях: собирали макулатуру, металлолом, вели шефство над ветеранами воины-тимуровцы, помогали колхозам и даже, как свидетельствует плакат, участвовали в мероприятиях по повышению урожайности полей.
Экспазіцыя, якая знаходзіцца ў гэтым пакоі. прысвечана адукацыі раёна і школы. Ёсць меркаванне, што ўпершыню школа з’явілася ў Зэльве ў пачатку ХУІІст. Найбольш дакладная звестка пра школу адносіцца да 1639г., калі Габрыэль Шміт заснаваў рэзідэнцыю манаскага ордэна піяраў і адкрыў школу па ўзору езуіцкіх. У ёй вучылі лацінскую мову, рыторыку. Вучоба ў школе была бясплатнай. Праіснавала школа да канца XVIII ст. Толькі ў 1860г. ў Зэльве было адкрыта народнае вучылішча. Акрамя народных вучылішч, асабліва з канца XIX ст., на тэрыторыі Зэльвеншчыны пераважна адкрываліся царкоўна-прыходскія школы. У экспазіцыі музея прадстаўлена выпіска з царкоўнай кнігі, зробленая Татарынам Серафімам Лук’янавічам. Асабліва нас цікавіць колькасць дзяцей, якія навучаліся пры царкве. Так у 1861 г. у Востраўскім прыходзе пражывала больш за 1300 чалавек, у школе вучылася толькі 32 хлопчыка. У тыя часы дзеці вучыліся пісаць на грыфільных дошках, так як сшыткі каштавалі вельмі дорага. Такую дошку вы ўбачыце ў экспанатах музея. 3 асаблівасцямі арфаграфіі і правапісу сярэдзіны XIX ст. можна пазнаёміцца, калі прачытаць указ імператара Аляксандра II. Гэтым дакументам вызваляецца ад рэкруцкай павіннасці гарніст Елецкага палка Агароднік Міраслаў Антонавіч, які быў паранены ў левую руку ў час руска-турэцкай вайны і камісаваны з-за ампутацыі рукі. Ёсць на нашай выставе і кніжкі: гісторыя Заходняй Еўропы XVII - XVIII ст., творы Жуля Верна, Талстога, Дастаеўскага. Час іх выдання 19 - пачатак 20 ст. Кнігі рэлігійнага зместу. Цікавы падручнік па рускай граматыцы, па сваіх памерах ён значна меншы, чым нашы сённяшнія падручнікі. Напэўна і сёння многія вучні з задавальненнем атрымалі такі пахвальны ліст, які ў 1918г. атрымала Жук Людміла. Прадстаўлена на нашай выставе і пасведчанне аб заканчэнні пачатковай школы Саўчакам Міхаілам Андрэевічам. Дзяцінства яго прайшло ў Віцебску. Там ён і закончыў пачатковую школу. Сярод прадметаў, якія ён вывучаў: геаграфія, арыфметыка, алгебра і нават грамадазнаўства. Сярод экспанагаў музея ёсць пратаколы загадаў і педагагічных саветаў Востраўскай васьмігадовай школы. Чытаючы пратаколы, даведваешся, што вучням ў 50-ыя гады, якія зусім не паспявалі. часта давалася заданне на летнія канікулы і гэта была распаўсюджаная з’ява. Прычына непаспяховасці ў той час была наступная - дзеці дапамагалі бацькам па хатняй гаспадарцы, пасвілі з ранняй вясны да позняй восені хатнюю жывёлу: кароў, свіней, гусей. Дзённік 1949г. Сучасным вучням трэба толькі павучыцца, як правільна яго запаўняць. Зэльвенцы шмат выпісвалі цэнтральных газет. Невыпадкова да нас у музей трапілі нумары газет "Известия" і "Труд" у якіх адлюстроўваюцца падзеі, звязаныя са смерцю Сталіна, Брэжнева, Андропава. Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны адбываецца хуткі рост школ, іх было адкрыта 42. Кожная вёска мела школу і карта раёна гэта адлюстроўвае. Паглядзіце на здымак. Вы бачыце вучняў Востраўскай школы са сваім настаўнікам. Звярніце ўвагу на адзенне і абутак: даматканыя світары, паркалёвыя спадніцы, лапці, хадакі (зусім непадобныя на сучасных вучняў, але з вялікай прагай да ведаў). Па кніжках “Граматыка беларускай мовы”(1953), “Правапіс беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” (1959) можна праводзіць даследаванні па зменах у беларускім правапісе, якія былі ажыццёўлены ў канцы 50-х гг. Плакат з сацыялістычнымі абавязкамі прынятымі ў пачатку 80-ых гадоў раскрывае ўсе накірункі дзейнасці школ . У музеі знаходзіцца вялікая колькасць фотаздымка:педагагічныя калектывы школ, настаўнікі, якія працавалі на ніве адукацыі ў Зэльвенскім раёне. Сярод іх загадчыкі аддзела адукацыі: Зайцаў Васіль Сямёнавіч, Лізуноў Анатоль Пятровіч, Давідзеня Міхаіл Іванавіч. Фотаздымкі, прысвечаныя школе №3 - настаўнікам і вучням. Выстава "Пераможцы і прызёры рэспубліканскіх і абласных алімпіяд школы №3". Вялікая ўвага у сістэме выхавання савецкага перыяду надавалася грамадскім арганізацыям і рухам. Камсамольскія і піянерскія, акцябрацкія значкі, знакі, якія выдаваліся тым, хто выконваў нормы ГПА (Гатоу да працы і абароны), выдатнікам вучобы - усё размешчана ў экспазіцыі. Вучні, якія парушалі дысцыпліну, маглі апынуцца на старонках насценнай сатырычнай газеты "Вожык". Прадстаўлены на выставе ганаровыя граматы, якія атрымала за сваю педагагічную дзейнасць настаўніца нашай школы Генюш Ірына Уладзіміраўна. Фотаздымак, дзе настаўніца разам са сваёй вучаніцай Рак Маргарытай, першым пераможцам школы на рэспубліканскай алімпіядзе па беларускай мове. Дэлегатам Другога Усебеларускага з'езду была Хлапоніна Ірына Раманаўна. Сімвалічны ключ, прысвечаны адкрыццю ў 1991 годзе школы №3. Фотаздымкі вучняў выпускных 11-х кл. школы з першага да апошнягя выпуску. Пераходзім у настунны пакой. Мы імкнуліся паказаць клас 60-70-ых гадаў ХХст. Школьная дошка, парта, настаўніцкі стол, абавязкова партрэт Леніна, нагадваюць нам клас таго часу. Так як мы не знайшлі парту 60-ых гадоў, размясцілі вучэбную карціну, якая адлюстроувае клас пачатку мінулага стагоддзя. Такі клас толькі з нязначнымі зменамі існаваў і ў сярэдзіне ХХст. Наступная карціна паказвае, шго любімым заняткам вучняў падчас летніх канікул, было чытанне кніг. У класе абавязкова знаходзіліся метадычныя напрацоўкі настаўнікаў. Планы святочных мерапрыемсінаў, тыдняў гісторыі, рускай мовы і літаратуры, якія распрацаваны настаўнікамі Угрынскай васьмігадовай школы, знаходзяцца ў нашай экспазіцыі. Вучэбнае месца вучня - парта. Папка, чарнільніца, ручка, шчоты, капіравальная папера. Можна нават самому паспрабаваць пісаць. Дзённікі вучня, з 6 па 11 клас. Толькі можна парадавацца тым адзнакам, якія атрымліваў Юхневіч Аляксей. Вучыўся на выдатна. Сшыткі. Сярод іх цікавасць выклікае сшытак сачыненняў 1976 года. Усе сачыненні займаюць ад трох да пяці лістоў. Ніякай дапамогі інтэрнэта. Абавязкова ў класным пакоі знаходзілася Канстытуцыя Савецкага Саюза, працы У.І. Леніна. Значнае месца адводзілася піянерскаму куточку. Ён размешчаны і ў нас. Уступаючы ў рады Усесаюзнай піянерскай арганізацыі, вучні давалі клятву. Піянерскі атрад насіў імя піянера-героя. Гэта мог быць атрад імя Марата Казея, Зіны Партновай, Паўліка Марозава, Валодзі Дубініпа, Колі Гойшыка... Біяграфію героя, імя якога насіў атрад, піянеры ведалі дасканала. Піянеры ўдзельнічалі ў розных акцыях: сабіралі макулатуру, металалом, вялі шэфства над ветэранамі вайны-цімураўцы, дапамагалі калгасам і нават, як сведчыць плакат, удзельнічалі ў мерапрыемствах па павышэнню ўраджайнасці палёў.
Dear friends,
I'm glad to see in
our museum!
The exposition in
this room is devoted to the formation of our district and school.
There is an opinion
that the first school was opened in Zelva at the beginning of the 16th century.
But the first written mention of the school dates back to 1639, when Gabriel
Schmitt founded the residence of the monastic order and opened here a school
like the Jesuit schools. Pupils learned Latin and Rhetoric here. The school was
free. It existed until the end of the 19th century. The first Primary School was opened in
Zelva only in 1860.
Since the end of
the 19th century in addition to the primary schools there were opened
church-parish schools. There is an extract from the church book made by
Seraphim Tatarin in the exposition of our museum. It is interesting for us how
many children were taught at the church. So in 1861 in Ostrovo parish
there were more than 1300 people, but only 32 boys went to school.
In
those days, children learned to write on slates, because copy-books were
expensive. There is a slate in our museum.
With
features of spelling of the middle of the 19th century you can get acquainted
by reading the decree of Emperor Alexander II. This document is absolved from
recruitment the bugler of Eletsky
regiment Miroslav Ohorodnik who was
wounded in his left hand during the Russian-Turkish War.
There
are books in our exhibition: The History of Western Europe of the 17th and 18th centuries, the books were written
by Jules Verne, Tolstoy, Dostoevsky, religious books. They were published in
the 19th and 20th centuries. Here is an interesting reference book
on Russian grammar smaller in size than our modern books.
Here
is the certificate of merit belongs to Ludmila Zhuk dates back to 1918. Many
schoolchildren would like to get it even today. Here is the certificate of
primary school graduation belongs to Mikhail Savchenko. He studied Geography,
Arithmetic, Algebra and other subjects.
Among
the exhibits of the museum there are protocols of pedagogical councils of
Ostrovo school. From the protocols we learned that the weak students were asked
to come for detention in summer.
Here
is the record book dates back to 1949.
People
from Zelva received a lot of newspapers. Here you can see «Izvestiya» and
«Trud». They write about the events associated with the death of Stalin,
Brezhnev, Andropov.
After
the World War ІІ,
many schools were opened. There were 42 schools in Zelva district. There was a school
in every village. You can see them on this map. Look at this photo. Here you
can see pupils and their teacher. They are wearing homespun scrolls, calico
skirts, bast shoes and “hodoki”.
We
can carry out research on changes in spelling which took place in the late 50's
by “Grammar of the Belarusian language” (1953), “Belarusian Spelling and
Punctuation”(1959).
A
poster with socialist commitments (dates back to the late 50's) reflects all the areas of school activities.
There
are a lot of photos in our museum. In the photos you can see the pedagogical
collectives and the teachers. They worked in the system of education in Zelva
district.
Zaitsev Vasily Semenovich, Lizunov Anatoly Petrovich, Davidenya Mikhail
Ivanovich.
The photos are devoted to teachers and pupils of school №3. Exposition
"Winners and prize-winners of republican and regional olympiads of school
№3".
Great attention in the system of education of the Soviet period was
given to public organizations and movements. There you can see badges of Komsomol members, Pioneers and Little Octobrists
(Oktyabryata), as well as badges that were issued to those who fulfilled the
norms "Ready for Labor and Defense" and badges of excellent pupils. Everything
is located in the exposition. Pupils who violated discipline could find
themselves on the pages of the satirical newspaper "Yozhik".
The exhibition presents honorary diplomas, which the teacher of our
school, Geniush Irina Vladimirovna, received for her pedagogical work.
And this is a photo where the teacher with her pupil Rak Margarita, the
first winner of the school at the Republican Olympiad on the Belarusian
language.
The delegate of the Second All-Belarusian Congress of Teachers is the
pedagogue of our school Khloponina Irina Romanovna. This is a symbolic key to
mark the opening of our school in 1991. Photos of all the graduates (eleventh-graders)
of our school.
In the next room, we present a classroom in the 60-70s of the 20th
century.
The school board, the desk, the teacher's desk, the counting-board and
the portrait of Lenin remind us of the class of that time. Unfortunately, we haven’t
found the desk of that time, but in the exposition there is a picture where the
classroom of the beginning of the 20th century is depicted. Such classrooms
were also in the middle of the 20th century.
In the classroom there were various plans for celebratory events.
Materials of the subject weeks of history and the Russian language of the
teachers of the Ugrin school are in our exposition.
The pupil's place is the school desk.
On the desk there is a pupil's folder, an inkwell, a pen, abacus, copying
paper. Everyone can try writing. Here we can see the
record books from 6th to 11th grade. You can only rejoice for Yushnevich
Alexei, who was an excellent student.
Exercise books. Among them the most interesting is the exercise book with
compositions of 1976. Compositions from three to five sheets are written
without the help of the Internet.
Of course, in the classroom was the Constitution of the Soviet Union,
the writings of Lenin. A pioneer corner was paid great attention. An example of
a pioneer corner is also in our exposition. Before becoming the pioneers of the
All-Union Pioneer Organization, the pupils swore an oath . As a
rule, the Pioneer detachment (squad) bore the name of the hero pioneer.
It could be a detachment named after Marat Kazey, Zina Portnova,
Pavlik Morozov, Volodya Dubinin, Kolya Goishik ....
The biography of the hero, after whom the detachment was named, the
pioneers knew very well.
Pioneers collected scrap paper, scrap metal, patronized veterans, helped
the collective farms and even, as the poster shows, participated in measures to
increase the yield of fields.
Thank you for attention.
